Kỹ Thuật Sử Dụng Dây Bảo Hộ Lifelining Khi Thám Hiểm Hang Động

Life-lining là một chuỗi các kỹ thuật an toàn được dùng để bảo vệ người leo không bị ngã hoặc để neo giữ người lại trong trường hợp bị rơi xuống. Dây thừng được sử dụng trong kỹ thuật life-lining chính là dây thừng mà du khách vẫn sử dụng trong suốt chuyến thám hiểm. Có nhiều kỹ thuật sử dụng dây lifeline khác nhau và việc thao tác các kỹ thuật một cách chính xác là rất cần thiết nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối trong suốt quá trình leo hang.

Như đã nói ở trước, kỹ thuật Life-lining được sử dụng để bảo vệ người leo khỏi bị rơi hoặc giữ người leo lại nếu bị ngã. Kỹ thuật này sử dụng lực ma sát để nâng toàn bộ trọng lượng của người leo trong trường hợp bị rơi. Nhân viên an toàn sẽ là người điều khiển quá trình life-lining bằng cách sử dụng một thiết bị hãm chuyên dụng dành cho các hoạt động mạo hiểm.

Trong tour của Oxalis, chúng tôi sử dụng thiết bị hãm khóa tự động RIG. Trong trường hợp khẩn cấp thì có thể áp dụng nút thắt Italian Hitch, hoặc đơn giản là lợi dụng lực ma sát khi vắt dây thừng qua một cành cây lớn để tạo thành ròng rọc. Dây lifeline sẽ được móc vào người leo bằng một dây đai an toàn, hoặc khi khẩn cấp thì có thể dùng dây thừng thắt lại.

Nếu một người đang trong tình trạng bị treo lơ lửng sau khi bị rơi thì tốt nhất là phải đeo dây đai an toàn mà không phải là dây thừng hay thắt lưng. Vì thắt lưng hay dây thừng chỉ được sử dụng để ngăn không cho người leo bị ngã. Nếu nạn nhân bị treo lơ lửng bằng thắt lưng hoặc dây thừng thì cần phải được giải cứu ra khỏi vị trí đó một cách nhanh chóng và an toàn nhất có thể, bởi vì chúng sẽ gây khó chịu và có thể dẫn đến tổn thương cho nạn nhân.

Thiết bị kết nối Karabiner được sử dụng để nối các bộ phận lại thành một hệ thống phanh hãm và khi thắt dây thừng thì nên sử dụng nút thắt uốn cong hình số 8.

Phần dây neo phải đảm bảo chắc chắn tuyệt đối, nhất là khi sử dụng dây neo đơn. Vị trí đặt bulông phải có thêm một bộ phận neo phụ. Ngoài ra là còn có một dây thừng phụ hỗ trợ giảm tải cho dây thừng chính.

• Giữa hai dây neo cần tạo một góc tốt nhất là 90 độ hoặc nhỏ hơn, không được vượt quá 120 độ.
• Kiểm tra bằng mắt thường và kiểm tra chức năng của các Karabiner xem có hoạt động tốt không trước khi sử dụng, nhằm đảm bảo thiết bị có thể khóa - mở tốt và không bị quá tải.
• Đảm bảo người leo luôn được an toàn và được nối với điểm neo bằng dây đai Cowtails. Chọn vị trí leo nơi có tầm nhìn tốt và quan sát được toàn bộ hệ thống và người leo trong suốt quá trình leo.
• Đảm bảo toàn bộ dây thừng không bị rối, mòn hoặc có nốt thắt và luôn được kiểm tra trước khi sử dụng.
• Đầu dây thừng luôn phải thắt nút thắt khóa để tránh trường hợp dây tuột ra khỏi RIG.
• Người leo phải luôn được nối với dây lifeline để đảm bảo an toàn và chỉ khi kết thúc quá trình đến nơi an toàn mới được tháo ra.

Quy tắc phanh đòi hỏi dây thừng luôn luôn được căng chặt, không chùng, và kiểm soát cẩn thận cả hai đầu dây: Dây thừng phía người leo và dây thừng phía người phanh.

Có một nguyên tắc tối quan trọng đó là không bao giờ được buông dây phanh ra hoặc kìm hãm cả hai đầu dây cùng một lúc.

Khi thực hiện việc leo xuống bằng thiết bị hãm RIG thì cần sử dụng thêm một móc Karabiner nữa. Người leo sẽ từ từ kéo nhả dây thừng phía bên thiết bị nhả dây, nhưng không được buông đầu dây phanh. Thiết bị này có thể hỗ trợ việc phanh lại, nhưng tốc độ leo xuống lại được điều khiển bằng cách dùng tay nắm phần đầu dây phanh.

Các khẩu lệnh quy chuẩn được sử dụng để giao tiếp giữa người leo và trợ lý an toàn, nhằm đảo bảo không chỉ người leo được nối vào dây một cách an toàn mà còn người hỗ trợ phanh cũng sẵn sàng để thao tác.

RIG là thiết bị bảo hộ cá nhân, cụ thể hơn là một thiết bị hãm hỗ trợ phanh được thiết kế chuyên dành cho hoạt động leo núi mạo hiểm. RIG được sử dụng để nâng đỡ người leo và hãm phanh khi leo từ trên cao xuống. Nó có chức năng khóa tự động khẩn cấp từ bên trong.

NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG

Trong trường hợp người leo bị rơi, trục cam trong RIG sẽ tự xoay và giữ chặt dây thừng lại, dây thừng được kéo căng và trục khóa trong RIG sẽ giữ chặt dây thừng lại, tạo nên lực phanh, không cho dây thừng trượt đi. Bằng việc giữ chặt đầu dây phanh, bàn tay người điều khiển giữ dây phanh giúp cho trục khóa bên trong được cố định hơn, vì vậy việc giữ chặt dây phanh cũng rất quan trọng.

KÍCH HOẠT HỆ THỐNG KHOÁ TỰ ĐỘNG

Thiết bị RIG có một lẫy khóa tự động bên trong. Nếu người leo kéo dây quá mạnh thì sẽ làm cho khóa tự động bị kích hoạt. Bằng việc giữ đầu dây phanh, bàn tay giữ dây phanh sẽ giúp cố định trục khóa và ngăn cho người leo không bị tiếp tục rơi xuống. Để tiếp tục leo xuống, chỉ cần thả lẫy khóa ra và tiếp tục trượt dây thừng xuống như bình thường.

Kỹ thuật Life-lining được áp dụng trong một số tour mạo hiểm khám phá núi rừng và hang động của Oxalis Adventure, bao gồm:

• Thám hiểm rừng sâu Hang Ba
• Thám hiểm Tú Làn
• Thám hiểm Sơn Đoòng